?انسان بدون صبر و استقامت، هم در جهات مثبت به جایی نمی رسد و هم در برابرعوامل منفی و مصائب و آفات قادر به ایستادگی نیست. به همین دلیل، کلید اصلی پیروزی ها، صبر و شکیبایی است و از آنجا که دین مجموعه ای از بایدها و نبایدهاست، اطاعات و ترک معاصی، بدون صبر و استقامت، بقاء و دوامی ندارد، زیرا طبق بیان گذشته، صبر در برابر ایمان، همانند سر نسبت به بدن است. . . ?از این رو، در بعضی از احادیث اسلامی (از جمله حدیثی از امیر مؤمنان علیه السلام) نقل شده، صبر و ظفر، قرین هم شمرده شده اند که به واسطه صبر، ظفر می آید، «الصبر الظفر، صبر مساوی با پیروزی است!» (1) . . . ?در آیات قرآن نیز شرط مهم پیروزی مجاهدان راه خدا را صبر و شکیبایی شمرده است: «ان یکن منکم عشرون صابرون یغلبوا ماتین و ان یکن منکم ماة یغلبوا الفا من الذین کفروا، هر گاه بیست نفر صبور و با استقامت از شما باشد، بر دویست نفر غلبه می کنند و اگریکصد نفر باشند بر هزار نفر از کافران پیروز می گردند.» (2) . . ◀️چه نیرویی است که یک نفر را توانایی مقابله با ده نفر و صد نفر را توانایی مقابله بایک هزار نفر را می دهد. این نیرو همان صبر و استقامت است که در آیه به آن تصریح شده است. . . ◀️افراد سست اراده و کم حوصله و کم استقامت، بسیار زود از میدان حوادث می گریزند، یا در برابر حجم مشکلات زانوا می زنند. نه دنیا را بدون صبر و استقامت به انسان می دهند و نه آخرت را، به همین دلیل، اقوام و ملت هایی در جهان پیشرفت دارندکه استقامت بیشتری داشته باشند. . . ◀️در حالات علمای بزرگ – اعم از شخصیت های والای مذهبی که درهای علوم راگشودند یا دانشمندان علوم دیگر که به اختراعات و اکتشافات بزرگی نایل شدند – چیزی که بیش از هر چیز دیگر می درخشد، صبر و استقامت آنها است. گاهی یک دانشمند، برای کشف یک قانون علمی، ناچار است چند سال در کتابخانه یا آزمایشگاه خود بماندتا موفق به کشف آن شود. . . ◀️حدیثی از علی علیه السلام نقل شده است: «من رکب مراکب الصبر اهتدی الی میدان النصر، کسی که بر مرکب صبر و شکیبایی سوار شود، به میدان پیروزی پای می نهد.» (3) باز از همان امام بزرگوار آمده است که «مفتاح الظفر لزوم الصبر، کلید پیروزی، داشتن صبر و شکیبایی است.» (4) . . ?از سوی دیگر، افراد کم صبر و استقامت، بسیار زود آلوده گناه می شوند، زیرا گناه، جاذبه های نیرومندی برای نفس سرکش انسانی دارد و اگر مقاومت شدیدی در انسان نباشد، ایستادگی در برابر آن جاذبه ها ممکن نیست. . . ?پی نوشت ها: . . 1- غرر الحکم، حدیث 213. 2- انفال/ 65. 3- کنز الفوائد، ص 58. 4- غرر الحکم، حدیث 9809.
