حدیث پیامبر ص : دشمن ترین دشمنان + شرح حدیث

?در دشمنی نفس در حدیث نبوی دو ویژگی آمده است و رسول خدا (صلی الله علیه و آله) می‌فرمایند: ( أَعْدَي عَدُوِّكَ نَفْسَكَ الَّتِي بَيْنَ جَنْبَيْكَ )دشمن ترین دشمنان تو، نفس تو است که در درون تو وجود دارد. پس اولا نفس دشمن درونی است و ثانیا سرسخت است. اما سؤالی که مطرح می‌شود این است که چرا نفس دشمن سرسختی است؟

◀️در دیپلماسی و بحث‌های سیاسی می‌گویند دشمنی و دوستی با جهان تابع منافع است. گاهی منفعت اقتضا می‌کند که دشمن انسان، دوست انسان بشود و یکی از سیاست‌مداران جهان می‌گفت دشمنی تا پایان نیست و قیمت دارد و اگر تطمیعش کنید، دوست شما خواهد بود. اما وقتی رسول خدا (ص) فرمود «اعدی عدوک نفسک التی بین جنبیک»، یعنی اگر به نفست باج هم بدهی و تطمیعش کنی، باز هم دشمن تو است. یعنی هرچه را از تو می‌خواهد و این خواسته‌ها را به او بدهی، باز هم کوتاه نمی‌آید؛ لذا دلیل سرسخت بودن دشمنی نفس این است.

◀️در حدیث علوی نیز سومین ویژگی نفس آمده است که حضرت فرمود «نفسک اقرب اعدائک»، یعنی نفس تو، نزدیک‌ترین دشمنان تو است. درون شما است، اما خیلی هم نزدیک است. چنین دشمن درونی، نزدیک و سرسخت را که می‌تواند ضامن شقاوت بشر باشد باید شناخت و باید دانست که او چطور عمل می‌کند. مسئله دشمن‌شناسی جزء مسائل اصلی عقل است و باید بدانید با چه کسی طرف هستید.

?برای نفس دوازده معنا را بیان کرده‌اند، اما یکی از آن‌ها این است که «النفس جوهر ملکوتی یستخدم البدن فی حوائجه». نفس یک حقیقت آنسویی و ملکوتی است. نفس از جنس ملکوت است، چون شانی از شئون روح انسان است و نفس ابزاری به نام بدن دارد که احتیاجات او را برآورده می‌کند. نفس سازمان بسیطی است که دو معاونت نیز دارد؛ یکی از آن‌ها عبارت از قوه شهوت، یعنی خواستن‌ها است که یکی از مصادیق این خواستن‌ها، خواستن جنسی است. هر منفعتی که در زندگی شما حاصل می‌شود به واسطه اعلام قوه شهویه است و او است که می‌گوید باید کار کنید، چون کار کردن منفعت دارد و او است که می‌گوید درس بخوانی، چون درس خواندن منفعت دارد؛ لذا هر منفعتی که حاصل می‌شود به واسطه اِعمال قوه شهویه است.

? منبع سخن:
حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمحمدباقر علوی‌تهرانی

? ? @AtreQuran ?