مفهوم و مراتب ذکر خدا
◀️یکی از راه هایی که سبب تقویت و تثبیت ایمان می شود و سیر قلبی انسان را به سوی معبودش سرعت می بخشد، ذکر است. ذکر به معنای یادآوری (حضور معنی در نفس)، در مقابل نسیان و غفلت آمده است. خداوند پیامبرش را «مُذَکِّر» یعنی تذکردهنده لقب داده است: «اِنَّما انت مُذَکِّرٌ، لَستَ علیهم بِمُصَیطِر». (غاشیه: ۲۲ و ۲۳)
◀️انسان در ذات خود مشتاق ارتباط با خداست. برای همین است که از یاد و انس با او لذت می برد، ولی گاهی به غفلت یا فراموشی مبتلا می شود که نیاز به یادآوری دارد.
ذکر، درجات و مراتبی دارد که عبارتند از: ذکر زبانی و ذکر قلبی. ذکر زبانی، یعنی حمد و سپاس خدای متعال به زبان، شروع هر کار با نام او، خواندن دعاها و ذکرهای وارده و اسماء الهی. این مرتبه از ذکر، با تأثیر ظاهر بر باطن انسان و تلقین به نفس، اعمال و رفتار وی را به سوی محبوب جهت می دهد و ایمان وی را تعالی می بخشد. از سوی دیگر، به دلیل آنکه زبان نمودار تحول درونی قلب است، می توان گفت گاهی، ابتدا قلب انسان متوجه خدا شده و بعد آدمی نام او را به زبان آورده است. امام حسین علیه السلام در دعای عرفه این نکته را یادآوری می کند: «اَنْتَ الذّاکِرُ قَبْلَ الذّاکِرین؛ تو قبل از یادآوری کنندگان، آنان را یاد کرده ای».
◀️مرتبه عالی تر ذکر، ذکر قلبی است که همان عادت دادن دل به یاد و نام خداست، تا جایی که صورت قلب انسان، صورت ذکر وی شده و در نتیجه از غیر او دل بریده و هیچ نوع علاقه و میلی معارض با دوستی محبوب و خشنودی اش در وجود انسان باقی نخواهد ماند. در این مرتبه، آدمی به جایی می رسد که درمی یابد «هُوَ مَعَکُمْ اَیْنَما کُنْتُمْ؛ هر کجا که باشید او با شماست». (حدید: ۴) درک حضور حق تعالی در همه حالات و رفتار، مرتبه ای است که نصیب هر کس نمی شود. باباطاهر می گوید:
خوشا آنان که اللّه یارشان بی به
حمد و قل هو اللّه کارشان بی
خوشا آنان که دایم در نمازند
بهشت جاودان بازارشان بی
نمونه کامل چنین فردی، وجود مبارک رسول اکرم صلی الله علیه و آله وسلم است که قرآن می فرماید:
◀️بی شک برای شما مؤمنان در پیروی از رسول اکرم صلی الله علیه و آله وسلم سرمشقی نیکوست، برای آن کس که به خدا و روز واپسین امید دارد و خدا را زیاد یاد می کند. (احزاب: ۲۱)
◀️فونت اثر: فونت نیریزی از نرم افزار قلم برتر،فونت به این شکل نیست با فتوشاپ cc کامپیوتر طراحی و تایپوگرافی شده.
@AtreQuran
